ماری کوری

ماری کوری ، ژدایکبوویە ب ناڤێ ماریا سکلودڤسکا ل ٧ مەها چریا دووێ سالا ١٨٦٧ێ ل وارسو وەلاتێ پولەندا ، و بەرزبوویە کۆ بوویە نموونەکا هەرە باش یا زانستی د فیزیا و کێمیایێ دا . ڤەکۆلینێن وێ یێن پێشەنگ د تیشکدەرێ دا نە بتنێ پەسنەکا بێ هاوتا بدەستڤەئینا ، بەلکۆ ناڤێ خۆ تومارکرییە ل تومارێن مێژوویێ دا وەک ئێک ژ کاریگەرترین زانایان ل هەموو دەمان . کۆ ب گەلەک خەلاتێن نوبلێ هاتییە پیرۆزکرن .

گەشتا ماری کوری سەرهاتیەکە بۆ دویڤچوونا بێداوی یا زانینێ و ڤەدیتنێن پێشەنگ . گیانێ وێ یێ بێداوی و زیرەکییا وێ یا هزری ئەو پاڵدایە بۆ گۆپیتکا دەستکەفتیێ زانستی ، کو جهەک بدەستڤەئینایە دناڤ ئەقلێن مەزن .

ل هەمبەر ئاستەنگێن دارایی ، حەزا کوری یێ بۆ فێربوونێ دمینت . وێ گەشتکرییە بۆ پاریس و نقووم بوویە ل ئەکادیمیێ دا ، و باوەرنامێن زانستی وەرگرتینە د فیزیا و بیرکاریێ دا ژ زانکۆیا سووربون یا شکۆدار ، و ئەڤە بەلگەیە لسەر زیرەکی و ئیرادا وێ .

پێکڤە دگەل هەڤژینێ خۆ ، پییری کوری ، ماری یێ دەست ب گەشتەیەکا ڤەدیتنا زانستی کرییە کۆ گەهشتییە گۆپیتکێ بۆ ڤەدیتنا پولونیوم و رادیوم . دانپێدان ب ڤی دەستکەفتیێ مەزن هاتییە کرن ب خەلاتێ نوبل د فیزیایێ دا سالا ١٩٠٣ ، کو دابەشکرییە دگەل هێنری بێکرێل . تراجیدیا کەسی یا مرنا پییری یا ژ نشکەکێڤە ئیرادا ماری یێ لاواز نەکرییە ، جهێ هندێ ، بەلکۆ ئیرادا وێ ب هێزتربوو ، بوویە ئەگەرێ سەرکەفتنا وێ خەلاتێ نوبل د کێمیایێ دا سالا ١٩١١ ژ بۆ ڤەقەتاندنا تۆخمێن تیشکدەرێ .

سەرەرای بەشداریێن وێ ب شێوەکێ راستەوخۆ گرێدایی ڤەدیتنا ئەسمانی نەبوو ، لێ کاریگەریێن کارێ کوری یێ د فیزیایا ئەتومی دا کویر بوون ، دانانا بناغێ بۆ تەکنەلوژیا پاشەرۆژێ کۆ دێ بیتە ناڤەندا داگیرکرنا ئەسمانی .

کاروانێ ماری کوری یێ ب ناڤودەنگ جوداهیەکا تایبەت هەیە کو خۆدانا دوو خەلاتێن نوبلە ل دوو بوارێن ژێکجوودا . وێ ئاستەنگ نەهێلانە وەک ئێکەم ئافرەتا پروفیسور ل زانکۆیا پاریس ، میراتێ وێ یێ بەردەوام هاتییە نەمرکرن برێییا ناڤکرنا تۆخمێ کوریوم .

چێروکا ژیانا کوری یێ چێروکا نەرمی و خۆراگری یە ل هەمبەر هەڤرکیێن جڤاکی و ژدەستدانا کەسی . تەرخانکرنا وێ یا بێداوی بۆ راستیێ و زانینا زانستی رێییا وێ روونکریە ب درێژییا ژیانا وێ . میراتێ ماری کوری یێ ژ سنورێن دەمی و جڤاکی دربازدبت ، گیانێ وێ ب بریار و بەشداریێن وێ یێن سەرەکی بۆ زانستی بەردەوامە بۆ خزمەتێ وەک چرایەکا ئیلهامێ بۆ زانایانێن جیهانێ . کارێ وێ یێ پێشەنگ د تیشکدەرێ دا رێ خۆشکرییە بۆ هەولدانێن زانستی یێن پاشتر ، دەنگڤەدان دناڤ تومارێن مێژوویێ دا و ئیلهاما جیلێن داهاتی دکەت بۆ دویڤچوونا چرایا ڤەدیتنێ .